KOBİ’LERİN DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜNDE KOSGEB DESTEKLERİ
Mehmet Fatih AYDIN / Müdür Firdevs KILIÇ / Müdür Oya ERYİĞİT / KOBİ Uzmanı Fikret Fırat ENÖNÜ / KOBİ Uzmanı Seda KALAYCI/ KOBİ Uzmanı (KOSGEB Proje Yönetimi Dairesi Başkanlığı)
Her geçen gün gelişen iş dünyasında dijital dönüşümün önemi artmaktadır. KOBİ’lerin mevcut ürün ve hizmet sürecini iyileştirmesi ve sektöründe rekabet edebilirliğini artırması için dijital dönüşümü gerçekleştirmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Onbirinci Kalkınma Planı’nın Rekabetçi Üretim ve Verimlilik Politikası kapsamında “öncelikli sektörlerdeki dijital dönüşüm ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik yerli ürün ve sistemlerin geliştirilmesi, iyileştirilmesi ve ticarileştirilmesinin” ve “öncelikli sektörlerde faaliyet gösteren imalat sanayii firmalarının yerli ürün ve hizmet sağlayıcılarla işbirliği içerisinde geliştirecekleri dijital dönüşüm projelerinin” desteklenmesi ile dijital dönüşümün hızlandırılması yoluyla üretkenliğin, sürdürülebilirliğin ve rekabet gücünün artırılması amaçlanmıştır. Dijital Dönüşümde KOSGEB Destekleri KOSGEB, bu çerçevede KOBİ’leri dijital dönüşüm sürecinde desteklemeyi öncelikleri arasına almıştır. Akıllı dijital teknolojilerin imalat sanayi sektöründe yaygınlaşması için bu teknolojilerin “erişilebilir” hale getirilmesi stratejik müdahale alanı olarak belirlenmiştir. Akıllı dijital teknolojileri geliştiren KOBİ’lerin imkan ve kabiliyetleri KOSGEB desteği ile geliştirilecek ve bu şekilde; sanayi sektörümüz yetkin teknoloji tedarikçisi KOBİ’ler aracılığıyla bu teknolojilere erişebilecektir. İmalat sanayi sektöründeki KOBİ’ler de KOSGEB desteği ile imalat ve ilişkili iş süreçlerine akıllı dijital teknolojileri adapte edebilecektir. Tasarlanan bütüncül yaklaşım ile hem dijital teknolojilerin yerli üretimi ve ticarileşmesi, hem de kullanımı desteklenerek güçlü bir dijital ekosistem oluşturulması hedeflenmektedir. İmalat sanayinin dijital dönüşümü için aşağıda belirtilen temel teknolojiler, proje konuları olarak belirlenmiştir. h Büyük Verinin Analitik Yöntemlerle İşlenmesi ve İmalat Sanayinde Kullanımı h İmalat Sanayinde Nesnelerin İnterneti h İmalat Sanayinde Endüstriyel Robot Teknolojileri h İmalat Sanayinde Akıllı Sensör Teknolojileri h Yapay Zekâya Dayalı Siber Fiziksel Akıllı Fabrika Sistem ve Bileşenleri h İmalat Sanayinde Siber Güvenlik h İmalat Sanayinde Akıllı ve Esnek Otomasyon Sistemleri h İmalat Sanayinde Artırılmış Gerçeklik / Sanal Gerçeklik Teknolojileri “İmalat Sanayinde Dijitalleşme” temasının 2019, 2020 ve 2021 yılı uygulamalarında toplam 935 proje için 345,3 milyon TL destek tahsis edilmiştir (Tablo 1). “İmalat Sanayinde Dijitalleşme” temalı Proje Teklif Çağrıları 2022 yılında da ilan edilmiştir. KOBİ’lerin dijital dönüşümüne destek olmak üzere gelecek dönemlerde de benzer nitelikteki Proje Teklif Çağrıları’nın ilan edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte, KOBİ’lerde dijital dönüşümün sağlanmasını teminen; mevcut durumlarının analiz edilmesi, dijital dönüşüm ihtiyaçlarının belirlenmesi, bu ihtiyaçlar doğrultusunda kendilerine özgü dijital dönüşüm yol haritalarının hazırlanması önem arz etmektedir. Bu çerçevede ilk olarak, 2021 yılında KOSGEB ve TÜBİTAK TÜSSİDE arasında; işletmelerin en etkin şekilde dijital dönüşüm danışmanlık hizmetlerini temin etmeleri amacıyla gereken mekanizmanın kurulması için yapılacak işbirliği konularını kapsayan bir işbirliği protokolü imzalanmıştır.
D3A Dijital Dönüşüm Değerlendirme ve Yol Haritası Aracı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, 2019 yılında açıklanan “2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi”nde, işletmelerin dijital dönüşüm yol haritasının belirlenmesi, işletme büyüklüğüne göre karşılaştırmaların yapılması, yapılan yatırımların etkisinin takip edilmesi ve sanayi politikaları için veri sağlanması amacıyla dijital dönüşüm olgunluk değerlendirme sisteminin geliştirilmesi ve işletmelerin dijital dönüşüm olgunluk seviyelerini ve yol haritalarını belirleyerek yatırım yapılacak alanları ortaya koyacak bir Türkiye modeli geliştirilmesi de hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda, işletmelerin dijital olgunluk seviyesinin standartlaştırılmış bir şekilde ölçülmesi ve dijitalleşme ile ilgili strateji geliştirilmesi amacıyla yazılım tabanlı bir algoritmayı içeren ve TÜBİTAK TÜSSİDE tarafından paydaş kurum/kuruluşlar ile oluşturulan D3A Dijital Dönüşüm Değerlendirme ve Yol Haritası Aracı geliştirilmiştir. D3A’yı kullanarak işletmelerin dijital olgunluk seviyesini ölçerek bu kapsamda yol haritası oluşturacak Dijital Dönüşüm Danışmanlarının yetiştirilmesi için de hibrit bir eğitim programı hazırlanmıştır. Eğitimini tamamlayarak belgelendirilen Dijital Dönüşüm Danışmanlarının imalatçı KOBİ’lere verdiği hizmetler ise KOSGEB tarafından İşletme Geliştirme Destek programı bünyesinde desteklenmektedir. Bu sayede KOSGEB, dijitalleşme konusunda yürüttüğü çalışmaları ve verdiği destekleri daha etkin daha yerinde ve daha doğru kılmayı amaçlamaktadır. Sonuç KOSGEB’in temel motivasyonu, KOBİ’lerde dijital dönüşümün hızlandırılması amacıyla işletmelere kapasite desteklerini de içerecek şekilde finansal destek sağlanması ve bu şekilde ekonomik gelişmenin hızlandırılması ve teknolojik katkıyla rekabet gücünün desteklenmesidir. Bu motivasyon doğrultusunda, çeşitli uluslararası kuruluşlarla Dijital Olgunluk Seviyesi ölçülmüş KOBİ’lerin DDX Raporu’nda belirlenen yol haritalarına ek olarak yatırım ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu kapsamda finansal destekler sağlanması yönünde işbirliği çalışmaları devam etmektedir.