GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİLER
İlknur EVCİLİ / Mühendis
(Sanayi Genel Müdürlüğü)
Giyilebilir teknoloji ürünleri; kullanıcıların
giysilerine, üzerlerinde taşıdıkları herhangi bir
materyale entegre edilebilen veya vücuduna
giyilebilen teknolojik cihazlardır. Bir başka tanımla;
giyilebilir teknolojiler, insanlar tarafından giyilebilecek
mekanik ve teknolojik cihazlardır. Giyilebilir teknolojiler,
üste giyilen teknolojik aletlerin genel adı olmakla
birlikte; burada belirgin bir ayrım bulunmaktadır. Bir
ürüne “giyilebilir teknoloji” denilebilmesi için ürünün
akıllı sensörlerden gelen bilgileri akıllı telefona kablosuz
bağlantılar ile aktarması gerekmektedir. Bu cihazlar;
saatler, gözlükler, bileklik veya mücevher parçaları gibi
birçok farklı biçimde olabilmektedir (BTK, 2020).
Giyilebilir Teknolojinin Tarihçesi
Giyilebilir teknolojinin tarihi incelendiğinde; bugünkü
anlamıyla olmasa da ilk gelişimi 17. yüzyılda Çin’de
yazılı sayıları kullanmak yerine matematiksel görevleri
üstlenmek için parmağa takılan bir abaküs halkasının
kullanmasıyla başlamıştır. 1961’de Edward Thorp
ve Claude Shannon, giyilebilir teknolojinin kendi
versiyonlarını yapmıştır. Bu cihaz, ayakkabıya sığacak
kadar küçük bir bilgisayardır. Rulet oyununda hile
yapmalarına yardımcı olması için tasarladıkları bu
bilgisayar, topun nereye düşeceğini tahmin eden bir
zamanlama cihazıdır.
Giyilebilir teknoloji, 1975’te ilk hesap makineli
kol saatinin piyasaya sürülmesiyle akım haline
gelmiştir. The Police Wrapped Around Your Finger’ın
kapağında Sting tarafından ve Geleceğe Dönüş’te
Marty McFly tarafından giyilmiş ve 70’lerin ve 80’lerin
simgesi haline gelmiştir. 1979’da piyasaya sürülen
Walkman, 1980’ler boyunca vazgeçilmez müzik
cihazı olmuştur. 1994’te Kanadalı bir araştırmacı
olan Steve Mann, giyilebilir kablosuz web kamerasını
geliştirmiş ve gelecekteki IoT teknolojilerinin yolunu
açmıştır. Giyilebilir teknoloji; 2000’li yıllarda Bluetooth
kulaklıkların, Nike iPod’un, Fitbits’in ve çok daha
fazlasının piyasaya sürülmesiyle önemli bir yere gelmiş,
2013’te Google Glass’ın pazara girmesiyle giyilebilir
moda çılgınlığı artmıştır. Tasarımcılar yenilik yapmak
ve teknolojiyi her türlü giysi ve aksesuara dahil etmek
için yeni yollar aradıkça, mevcut giyilebilir teknoloji
çeşitliliği büyümeye devam edecektir.
Giyilebilir Teknoloji Ürünleri Pazarı
Tüketicilerin sağlık, spor, eğitim, turizm, askeri vb. pek çok
alanda artan yenilik ve teknoloji talebini karşılayabilmek
için işletmeler, giyilebilir teknoloji ürünleri ile pazarda
kendilerini konumlandırma uğraşı içerisindedir.
Özellikle dünya tüketici elektroniği pazarında giyilebilir
teknoloji ürünleri, dijital çağın yaşanıldığı günümüzde en
önemli konulardan biri olarak görülmektedir. Bu ürünler
geleneksel elektronik cihazlara kıyasla kullanıcılara daha
kolay ve daha faydalı bilgiler sağlamaktadır. Bu yönüyle;
tüketici ve endüstriyel pazarlar için gelecekte giyilebilir
teknolojiler itici güç olarak değerlendirilebilir. Giyilebilir
uygulamaların genel eğilimine bakıldığında; yaşamın
her alanına dahil olmaya başladığı ve ilerleyen yıllarda
da giyilebilir teknoloji cihazları pazarındaki ürünlerin
sayısının ve kullanım alanlarının daha da artacağı
tahmin edilmektedir (Kılıç, 2017).
2015-2022 yılları arasında bölgelere göre giyilebilir
teknoloji ürünleri satışı ve tahminleri Şekil’de
gösterilmektedir. Görüldüğü üzere; 2016 yılında Asya
Pasifik’te 99,8 milyon, Merkez ve Doğu Avrupa’da 17,5
milyon, Latin Amerika’da 12,6 milyon, Orta Doğu ve
Afrika’da 14 milyon, Kuzey Amerika’da 127,1 milyon,
Batı Avrupa’da 54,3 milyon giyilebilir teknoloji ürünü
satışı bulunmakta iken 2020 yılında bu değerler Asya
Pasifik’te 194,67 milyon, Merkez ve Doğu Avrupa’da
45,85 milyon, Latin Amerika’da 26,08 milyon, Orta
Doğu ve Afrika’da 25,42 milyon, Kuzey Amerika’da
180,96 milyon, Batı Avrupa’da 127,64 milyon
değerlerine ulaşmıştır. 2022 yılında giyilebilir teknoloji
ürünlerinin satışının Asya Pasifik’te 311 milyon, Merkez
ve Doğu Avrupa’da 68 milyon, Latin Amerika’da 49
milyon, Orta Doğu ve Afrika’da 46 milyon, Kuzey
Amerika’da 439 milyon, Batı Avrupa’da 192 milyon
olacağı tahmin edilmektedir.
2020 yılında giyilebilir teknoloji ürünlerinin en çok satışı
Asya Pasifik’te (194,67 milyon) iken 2021 yılında ise en
çok satışın Kuzey Amerika’ya (378,8 milyon) kayacağı
ve 2022 yılında da benzer oranlarda artış göstererek en
çok satışın yine Kuzey Amerika’da (439 milyon) olacağı
öngörülmektedir. Bölgedeki satışın artmasına sebep
olarak, bölgenin büyük bir internet kullanıcısı nüfusuna
ve teknolojik yeniliklerle ilişkili birkaç büyük şirkete ev
sahipliği yapıyor olması gösterilmektedir.
Giyilebilir Teknoloji Ürünleri Kullanım Alanları
Giyilebilir teknoloji ürünleri sağlık, eğitim, tekstil, turizm
- pek çok alanda kullanım imkânı bulmuş ve yeni
pazarlar oluşturmuştur. Bazı alanlar için bu ürünlerin
kullanımı aşağıda özetlenmiştir:
Sağlık: Giyilebilir teknolojiler hastaların uzaktan sağlık
izlemlerinin yapılmasını sağlamaktadır. Sağlık verileri,
poliklinik ziyaretlerine ihtiyacı ortadan kaldırarak,
giyilebilir teknolojiyle kablosuz olarak hekime
gönderilebilmektedir. Ayrıca, hastanın sağlığını sürekli
izleyebilme özelliği koruyucu sağlık müdahaleleri
aracılığı ile potansiyel sorunların belirlenmesine
yardımcı olmakta ve böylece; koruyucu sağlık
hizmeti maliyeti, tedavi maliyetinden çok daha düşük
olduğundan, gereksiz işlemler ortadan kaldırılırken,
sağlık hizmetinin kalitesi artmaktadır. Sonuç olarak
ortaya çıkan daha düşük maliyetlerle daha yüksek sağlık
hizmeti kalitesi sunulabilmektedir (Öksüz, 2018).
Spor: Giyilebilir teknoloji ürünleri egzersiz ve spor
yapan kişilerin faaliyetlerini takip etmek amacıyla
oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. İnsanların
attıkları adım, nabız, kan oksijen seviyesi, kan basıncı,
kolesterol seviyesi, yaktıkları kalori, egzersiz yoğunluğu
gibi fiziksel faaliyetlerini takip etmede, diyet ve spor
programlarını düzenlenmede giyilebilir teknoloji
ürünlerinden yararlanılmaktadır (Kılıç, 2017).
Eğitim: Giyilebilir teknolojilerin sağladığı kullanım
rahatlığı ve bilgi sağlayabilme hızı, öğretici ve öğrenenler
arasında benzersiz bir etkileşim sağlarken, yaparak
öğrenmeye dayalı imkânlar da sunmaktadır. Bu ürünler,
öğrencilerin kitaptan öğrenirken zorlanacağı bazı
olayları da yaşayarak ve veri toplayarak canlı bir şekilde
öğrenme olanağı sağlamakta ve öğrencilerin daha kolay
öğrenmelerine yardımcı olmaktadır. Bu etkileşim ve
öğrenme desteği beraberinde akademik başarıyı da
geliştirmektedir.
Turizm: Giyilebilir teknoloji ürünleri, turizm alanında
da kullanılarak pazarın gelişimine katkı sağlamaktadır.
Birçok seyahat acentesi, potansiyel müşterilere
ulaşım, konaklama veya gezi hakkında kapsamlı bir
görünüm sağlamak için sanal gerçeklik teknolojisini
kullanmaktadır. Akıllı gözlükler aracılığıyla mekân
kısıtlaması ortadan kalkmakta, dünyanın dört bir
yanındaki popüler yerlerin zamandan bağımsız olarak
gezilmesine olanak tanımaktadır.
Savunma: Günümüz devletleri hem uzlaşmacı olmalı
hem de alışılmadık tehditleri gidermeye hazırlıklı
olmalıdır. Bu nedenle askeri alanda çalışan teknoloji
uzmanları, mevcut teknolojilerin etkinliklerini artırmak
için yenilikçi ve uygulanabilir fikir ve yöntemlere
ilgi duymaktadır. Bunun sonucu olarak, giyilebilir
teknolojilere oldukça büyük ilgi gösterilmektedir.
Sunulan herhangi bir giyilebilir teknoloji, çeşitli
savunma operatörleri için karmaşıklığı ve iş yükünü
azaltma amacına sahip olmalıdır. Askeri alanda giyilebilir
teknolojinin ortaya çıkmasının verimlilik iyileştirmeleri
ve maliyet tasarrufları ile güvenlik, kullanışlılık ve
verimlilik için yeni fırsatlar sunması beklenmektedir
(BTK, 2020).
Sonuç
Sonuç olarak; hızla değişen teknoloji dünyasında, daha
önce popüler olan teknolojiler kısa sürede tüketicinin
ihtiyaçlarını karşılamayacak hale gelmektedir. Bu
nedenle, tüketicinin ihtiyaçlarını canlı tutabilmek
için şirketlerin inovasyon ve Ar-Ge’ye yönelmesi
gerekmektedir. Günümüzde, şirketler tüketicilerin
günlük sorunlarını çözerek ayakta kalabilmektedir.
Giyilebilir teknoloji alanında piyasada yer almak isteyen
yerli firmaların, tüketicinin taleplerini karşılayabilmeleri
için yabancı üreticilerle rekabet edebilir duruma
gelmeleri çok önemlidir. Bunun için yerli Ar-Ge
ve markalaşma çalışmalarına yoğunluk verilmesi
gerekmektedir.
Kaynakça
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı-BTK,
(2020). Giyilebilir Teknolojiler Raporu. https://www.
btk.gov.tr/uploads/pages/arastirma-raporlari/giyilebilirteknolojiler-
arastirma-raporu.pdf Erişim Tarihi: 15 Aralık
2021
- https://www.statista.com (2021). https://www.statista.
com/statistics/490231/wearable-devices-worldwide-byregion/
Erişim Tarihi: 15 Aralık 2021
- Kılıç, H.Ö. (2017). Giyilebilir Teknoloji Ürünleri Pazarı
ve Kullanım Alanları. https://dergipark.org.tr/tr/pub/
aksarayiibd/issue/35013/389593 Erişim Tarihi: 15 Aralık
2021
- Öksüz, E. (2018). Giyilebilir Sağlık Teknolojileri. Actual
Medicine Popüler Sağlık Dergisi. Cilt: 26, Sayı: 4, Sayfa:
35-41.
OCAK