ASYA-PASİFİK ÜLKELERİNDE VERİMLİLİK ve
TÜRKİYE’NİN VERİMLİLİK PERFORMANSI
Fatma ÇİL / Sanayi ve Teknoloji Uzmanı
(Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü
Türkiye’nin 2020 yılından itibaren 21. üye ülke
olarak dâhil olduğu Asya Verimlilik Teşkilatı
(AVT)*, Asya Pasifik bölgesinde üretkenliği
artırmayı amaçlayan hükümetler arası bir kuruluştur.
Çalışma alanı oldukça kapsamlı olan AVT; özellikle
“Ulusal Verimlilik Merkezleri’nin güçlendirilmesi
yoluyla KOBİ’lerin geliştirilmesi”, “yeniliğe dayalı
verimlilik artışı” ve “yeşil verimlilik” alandaki çalışmalar
başta olmak üzere özgün içerikli eğitim, seminer,
çalıştay ve projeler gerçekleştirmektedir. Bahsi geçen
projelere ve faaliyetlere ek olarak, AVT’nin e-kitaplar,
süreli ve süresiz yayınlar, yıllık raporlar vb. pek çok
yayını bulunmaktadır. Bu yayınlar arasında Türkiye ile
ilgili verilere yer verilen çalışmalardan biri de “2021
Verimlilik Veri Kitabı”dır. Bu çalışmada; ilgili yayın
hakkında özet bilgi sunularak, yayın kapsamında Türkiye
ile ilgili veriler kısaca özetlenmiştir.
2021 Verimlilik Veri Kitabı (Productivity Databook)**
Asya Verimlilik Teşkilatı tarafından yayınlanan “2021
Verimlilik Veri Kitabı”nın 14. baskısı; Asya’daki farklı
gelişme aşamalarındaki ülkeler arasında karşılaştırmalar
yaparak, ekonomik büyüme ve verimliliğin kalitesine
odaklanmaktadır. Bu basım, 2030 yılına kadar
ekonomik büyüme ve iş gücü verimliliğindeki iyileşme
tahminleriyle birlikte, 1970’den 2019’a kadar neredeyse
yarım yüzyıllık verileri kapsamaktadır. Ekonomik
büyüme ve verimliliğe ilişkin temel göstergeler, Asya-
Pasifik’teki 21 Asya Verimlilik Teşkilatı üye ekonomisini
ve Asya’daki 10 üye olmayan ekonomiyi temsil eden 31
Asya ekonomisi için hesaplanmıştır.
* AVT hakkında ayrıntılı bilgilere, https://www.sanayi.gov.
tr/merkez-birimi/92d9c73bddbb/asya-verimlilik-teskilati
adresinden erişilebilmektedir.
**2021 Verimlilik Veri Kitabı, Asya Verimlilik Teşkilatı
tarafından 2021 yılında Tokyo’da dijital ve basılı olarak
yayınlanmıştır. https://www.apo-tokyo.org/publications/ebooks/
apo-databook-2021/
21 üye ülkeye ek olarak Butan, Bruney, Çin Halk
Cumhuriyeti ve Myanmar dâhil olmak üzere 25 Asya
ekonomisi için kapsamlı verimlilik hesapları yapılmış,
Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Avustralya
referans ekonomiler olarak alınmıştır. Covid-19
pandemisi ve Asya ekonomileri üzerindeki etkileri detaylı
olarak analiz edilerek tartışılmıştır. Çalışma dahilinde
ekonomik büyümenin kaynakları; sermaye, emek ve
toplam faktör verimliliği gibi girdilere ayrıştırılmıştır.
Ayrıca, altı ekonomi grubu (APO21, Asya25, Doğu
Asya, Güney Asya, CLMV***ve ASEAN6****) için AVT
Verimlilik Veri tabanında bölgesel büyüme hesapları
geliştirilmiştir.
Çalışmada Türkiye ile ilgili veriler 1970-2019 yılları
arasını kapsamaktadır. Ayrıca çeşitli göstergeler
açısından 2025 yılına kadar olan projeksiyonlar da
belirlenmiştir. Bu kapsamda Türkiye’ye ilişkin veriler
Tablo 1 ve Tablo 2’deki şekilde ortaya konmuştur.
***Kamboçya, Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, Myanmar, Vietnam.
****Bruney, Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland.
Asya Pasifik Bölgesi ve Türkiye’ye İlişkin
Performans Göstergeleri
2020 yılında, gelişmiş ve gelişmekte olan dünya
ekonomilerinin büyük bir çoğunluğu için negatif
ekonomik büyümenin söz konusu olduğu belirtilmiştir.
Dünyada reel GSYH büyüme oranı 2020 yılında %-3,3,
gelişmiş ülkelerde %-4,7, gelişmekte olan ülkelerde
%-2,2, Asya Pasifik Bölgesinde %-1,3, Doğu Asya’da
%0,8, Güneydoğu Asya’da %-3,3 ve Güney Asya’da
% 6,5’ti. Çoğu ülkede yaşanan bu negatif büyümeye
karşın Çin, Vietnam, Myanmar gibi bazı ülkelerde ise
pozitif büyüme görüldüğü belirtilmiştir. 2015-2019
döneminde ise Türkiye’nin de aralarında yer aldığı
Asya31 ülkelerinin ekonomik büyüme oranı yıllık
ortalama %4,6’dır. Türkiye, söz konusu ekonomik
büyüme içinde dördüncü büyük ekonomi olup bu
büyüme Çin’de %49, Hindistan’da %19, Endonezya’da
%5,6, Türkiye’de %5,1 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de
tarımın GSYH içindeki oranı 2019 yılında %7,1, imalat
sanayinin oranı ise %20,3 olmuştur (Tablo 1).
Toplam faktör verimliliği Türkiye’nin de aralarında
yer aldığı Asya25 ülkelerinde 2010-2015 döneminde
%1 iken, 2015-2019 döneminde %1,3’e yükselmiştir.
Toplam faktör verimliliğinin aynı dönem içinde Güney
Asya’da %1,3’ten %2’ye yükselmesi çarpıcı olarak
nitelendirilmiştir. Bu artışın itici gücü; %1,7’den %2,4’e
artışın gerçekleştiği Hindistan’dır. Türkiye’de bu oran
yıllık ortalama %1,4 olarak gerçekleşmiş, 2018-2019
döneminde de %0,1 olmuştur (Tablo2).
Kitapta, Asya25’in iş gücü verimliliğinin, 2010-2015
döneminde %5,1 iken, 2015-2019 döneminde yılda
ortalama %3,9 arttığı ve bu artışın itici güçleri arasında
Myanmar, Bangladeş, Vietnam ve Hindistan’ın yanı sıra
Türkiye’nin de yer aldığı belirtilmiştir. Türkiye’de iş gücü
verimliliği 2010-2015 yılları arasında %3,4, 2015-2019
yılları arasında %4,3, 2018 -2019 yılları arasında ise
%5,6 olarak gerçekleşmiştir. 2010-2019 yılları arasında
Doğu Asya’da imalat sanayisinin iş gücü verimliliğine
katkısı % 33, CLMV ülkelerinde % 17 ve Güney Asya’da
%12 olmuştur. Türkiye’de ise imalat sanayisinin iş gücü
verimliliğine katkısının %29 olduğu belirtilmiştir.
Asya ülkeleri tarımdan uzaklaşmakta olmasına rağmen
sektörün istihdamdaki hakimiyeti devam etmektedir;
Asya25 ülkelerinde 1980’de istihdamın %63’ünü
oluşturmakta iken bu değer 2019 yılında %29’a
düşmüştür. Aynı dönem içinde katma değer içindeki
payı %17’den %9’a düşmüştür. 2019 yılında 9 Asya
ülkesinde imalat sanayinin katma eğer içindeki payı
%20’nin üzerindedir. İmalat sanayisi içinde makine ve
teçhizat üretimi ön plandadır. Türkiye’de 1980 yılında
tarımın katma değer içindeki payı %21,1 iken 2019
yılında bu değer %7,1’e düşmüş, imalat sanayisinin
1980 yılında %22,1 olan değeri de, 2019’da %20,3
olarak gerçekleşmiştir. Hizmet sektörü de aynı dönem
için %48,7’den %62,2’ye yükselmiştir.
Ekonomik büyüme ve verimlilik performansı ile ilgili
olarak, 2030 yılına kadar olan dönem için projeksiyonlara
da yer verilmiştir. 2019-2025 döneminde Türkiye’de
yıllık ekonomik büyüme ortalama artışının %3,4, 2025-
2030 dönemi için ise %4 olmasının beklendiği ilgili
yayında belirtilmiştir.
Asya ülkeleri ve Türkiye’nin verimlilik göstergeleri
birlikte değerlendirildiğinde, Türkiye’nin verimlilik
performansı ile ilgili göstergelerin Asya ülkeleri arasında
ön sıralarda olduğu ve özellikle ekonomik büyüme
ve iş gücü verimliliği konusunda itici güç olduğu
değerlendirilebilir.
36 anahtar